بهداشت ، ایمنی و محیط زیست در محیط کار

آتش سوزی و انفجار در اثر نشت گاز

حوادث مربوط به گاز معمولا به دو صورت آتش سوزي و انفجار ناشي از نشست گاز و سپس به صورتي كه با گاز گرفتگي توام مي شود.
 

 علل نشت گاز :
 الف : مهار نكردن شيلنگ و وسايل گاز سوز به وسيله بست فلزي
 ب : استفاده از شيلنگ هاي طولاني و در معرض حرارت قرار دادن آنها
 ج : فرسوده و غير استاندارد بودن شيلنگها
 د :درپوش نداشتن شيرهاي مصرفي كه از آنها استفاده نمي شود.
 ه: دخالت افراد بي اطلاع در تعمير و دستكاري وسايل گاز سوز
 و : استفاده از وسايل گاز سوز غير استاندارد و غير مجاز
 

گاز گرفتگی

 اين گروه از حوادث معمولا در اثر نداشتن دودكش مناسب براي وسايل گاز سوز به ويژه وسايلي مانند بخاري و آبگرمكن اتفاق مي افتد.

 - نكات ايمني در مورد وسايل گازسوز :

 1- وسايل گاز سوز را در مسير جريان باد قرار ندهيد .
 2- از سر رفتن غذا بر روي اجاق گاز جلوگيري كنيد.
 3. از قرار دادن اشياء و البسه قابل اشتعال در مجاورت بخاري و ساير وسايل گاز سوز جلوگيري كنيد.
 4. بازرسي اتصالات و بست هاي مربوط به لوله هاي گاز را حتما انجام دهيد .
 5. براي آزمايش نشت گاز هرگز از شعله كبريت استفاده نكنيد براي اين منظور مي توانيد از كف آب و صابون استفاده نمائيد .
 6. آبگرمكن هاي گازي و ساير وسايل گاز سوز را در حمام نصب نكنيد.
 7. دقت كنيد بخاري گازي هميشه با شعله آبي بسوزد
 8. در صورت استشمام بوي گاز شير گاز را ببنديد و از روشن كردن لامپ ، كبريت و فندك خودداري كنيد و فيوز اصلي برق را قطع كنيد.
 9. حتما يك كپسول اطفاء حريق در منزل داشته باشيد.
 10. اجاق گاز را در محلي قرار دهيد كه شيب نداشته باشد.

  11. اگر روغني روي اجاق گاز سررفته و آتش گرفته كافي است شير منبع گاز را ببنديد و آتش روغن را با خاموش كننده و يا با انداختن يك پارچه ضخيم خيس روي آتش   خاموش كنيد.
12. دقت كنيد كه آبگرمكن داراي شير اطمينان بوده و از سالم بودن آن اطمينان حاصل كنيد.

نکات ایمنی در خصوص سیلندر گاز

 1. هرگز سيلندر گاز را مايل نگذاريد و يا به طور افقي قرار ندهيد، سيلندر هميشه بايد در حال عمودي و قائم باشد.
 2. سيلندر گاز نبايد زير پله ها ، نزديك درها خروجي، زير زمين يا محل هاي عبور و مرور قرار داده شود در حد امكان آن را در بيرون ساختمان قرار دهيد.
 3. موقع جابجا كردن سيلندر ، از رگلاتور به عنوان دستگيره استفاده نكنيد.
 4. موقع تعويض سيلندرها كوشش كنيد اتصال ها خوب محكم شوند.
 5. هرگز سيلندر گاز را نغلطانيد و به عنوان زيرپايي مورد استفاده قرار ندهيد.
 6. سيلندر گاز را در معرض تابش خورشيد قرار ندهيد.

نکات ایمنی در مورد سرویس کاری کولر

 1. سرويس كاري و يا راه اندزي كولر را به افراد متخصص واگذار نماييد .
 2. اگر خود مي خواهيد اقدام كنيد برق را از قسمت كنتور قطع كنيد.
 3. كليه اعضاء خانواده را در جريان قطع برق قرار دهيد.
 4. دقت كامل در اتصالات و چسب كاري سيمهاي برق كولر را داشته باشيد.
 5. بعد از اتمام كار ضرورت دارد بدنه كولر را با فاز متر امتحان كنيد تا از اتصال نداشتن برق به بدنه اطمينان حاصل شود.

خطرات نگهداری بنزین و بیان نکات ایمنی

 1. اگر احتياج هست كه بنزين را جهت كارهاي كارگاهي ذخيره كنيد ، كوشش نمائيد به حداقل مورد نياز در ظروف فلزي درپوش دار كه ظرفيت آنها بيش از دو گالن نباشد نگهداري نماييد .
 2. روي ظرف بنزين حتما بر چسب بزنيئ و با حروف درشت كلمه بنزين را بنويسيد.

 3. بنزين قابل اشتعال است و بخار بنزين قابل انفجار - محل نگهداري بنزين بايد خنك باشد و در معرض تابش نور خورشيد نباشد تا از تبخير آن جلوگيري شود.
 4. كپسول خاموش كننده پودري در نزديكي محل نصب نماييد .

 5. هنگام كار با بنزين يا جابجا كردن آن از دستكش لاستيكي استفاده نماييد زيرا تماس پوست بدن با بنزين مخصوصا بنزين سرب دارناراحتي هاي پوستي ايجاد مي كند .

6. استفاده از بنزين جهت لكه گيري البسه يكي از عوامل بروز آتش سوزي خانه هاست .
7. هر جرقه كوچك مي تواند بنزين و الكل را مشتعل سازد و اگر لباسي آغشته به بنزين باشد با يك ته سيگار
روشن ، ممكن است آتش بگيريد.
8. ظروف بنزين و الكل نبايد مقابل آفتاب قرار گيرد.

نکات پیشگیری آتش سوزی در ساختمان

 1. در تمام ساختمانها به منظور پيشگيري از آتش سوزي يا سرايت و توسعه آن بايد درها و پنجره ها به خوبي باز و بسته شوند تا از طريق درهاي نيم باز حرارت آتش به قسمت هاي ديگر سرايت نكند .
 2. در انبارها و كارخانجات فشردگي مواد قابل اشتعال در فضاي تنگ موجب گسترش سريع آتش سوزي مي شود .
 3. مايعات و گازهاي قابل اشتعال را در بيرون قرار دهيد .
 4. در موقع حريق ممكن است قسمتي از ساختمان مرتفع روي ساختمان كوتاه بريزد و آتش سوزي يا حادثه آوار ايجاد كند.
 5. ساختمانهاي با ارتفاع مساوي آتش از سقف به سقف سرايت مي نمايد ، به خصوص اگر داراي نورگير باشد.
 6. آتش باعث تركيدن شيشه هاي ساختمان هاي مجاور شده و قطعات مشتعل به ساختمان مجاور سرايت مي كند
 7. اگر بين دو ساختمان شيب وجود داشته باشدو در يكي از ساختمانها مايعات قابل اشتعال آتش بگيرند از طريق شيب به طرف ساختمان پايين سرايت مي كند .
 8. به منظور پيشگيري از خطرات فوق بايد تا حد امكان بين دو ساختمان فاصله كمي وجود داشته باشد يا با ايجاد ديوار مجزا گردد .

دستورات حفاظتی در  هنگام مواجه شدن با رعدوبرق

 1. اگر هنگام طوفان و رعد و برق در اتومبيل هستيد فورا آنتن ديوار را پايين بياوريد و شيشه ها را بالا بكشيد و در اين صورت اگر صاعقه هم به اتومبيا اصابت كند به شما آسيبي نمي رسد ، زيرا ارتباط شما با زمين قطع شده است.
 2. اگر در صحرا با هواي طوفاني روبرو شديد فورا روي زمين دراز كشيده و يا گودالي پناه ببريد.
 3. در هواي طوفاني در آب ماندن خطرناك است ، خطر صاعقه شما را تهديد مي كند زيرا قطرات آب هنگام به هم خوردن بار الكتريسته توليد مي كند كه ممكن است صاعقه را به خود بكشيد .
 4. اگر در وصط جنگل با رعد و برق مواجه شديد هيچ وقت به زير تك درختها و درختان بلند پناه نبريد و حتي المقدور چيزهاي فلزي را از خود دور كنيد. اگر لباستان از باران خيس شده وحشت نكنيد چون در اين حال اگر صاعقه به لباس شما اصابت كند در صورتي كه رطوبت به بدن شما نرسيده باشد بدون آن كه آسيبي به شما برسد.

 5. از اشياء بلند مثل تيرهاي چراغ برق ، درختان ، دودكشهاو ... دوري كنيد بهترين محل در هنگام رعد و برق در مواقعي كه درمنزل هستيم در وسط خانه است و نبايد به قسمتهاي خيس نزديك شويم .
 

نکات ایمنی در خصوص آتش سوزی خودرو

•  آتش سوزي اتومبيل به علل زيادي رخ مي دهد كه همگي قابل پيش بيني و پيشگيري هستند و به سادگي توان با كمي دقت از خسارت اتش سوزي
   يا صدمات جاني احتمالي ان جلوگيري نمود . علل آتش سوزي به شرح زير است :

 1. نشت بنزين از كاربراتور روي لوله اگزوز به علت گاز اضافي دادن يا نقص موتور
 2. پاره شدن يا سوراخ شدن لوله هاي حامل بنزين
 3. سوراخ شدن باك بنزين به علت پوسيدگي يا برخورد با مانع
 4. جوشكاري روي بدنه مخزن ، در داخل يا زير موتور
 5. پرتاب جرقه از اگزوز در جايگاهي توزيع بنزين
 6. نگهداري ظرف بنزين و الكل در اتومبيلها
 7. اتصالي سيمهاي برق به علت فرسودگي يا ناقص بودن و خشك شدن تدريجي عايق ها كه به خصوص در جاده هاي ناصاف و مواج رخ مي دهد.
 8. حرارت بيش از حد به علت نقص سيستم آب يا موتور
 9. كشيدن سيگار هنگام تعمير موتور يا مخزن سوخت يا لوله هاي سوخت
 10. مجاورت با صحنه آتش سوزي

نکات ایمنی مقابله با آتش سوزی انسان

 1. مصدوم را متوقف سازيد ، دويدن موجب تشديد آتش سوزي مي شود و خطرناك است .
 2. پارچه ضخيمي مانند پتو ، لحاف ، كت يا هر وسيله مشابه روي مصدوم بندازيد و به هر ترتيب كه ممكن است او را روي زمين بخوابانيد .
 3. مصدوم را درون پارچه روي زمين بغلطانيد تا آتش خاموش شود.
 4. كوشش كنيد مصدوم شعله ها را استنشاق نكند . با خواباندن روي زمين و عوض شدن جهت شعله ها به اين امر كمك مي شود ولي ابتدا قسمتهاي زيرگلو و اطراف سر را به كمك پارچه خاموش سازيد.
 5. اگر خونسردي خود را حفظ كنيد و پارچه اي كه به كار مي بريد نازك نباشد احتمال آتش گرفتن پارچه و توسعه حريق وجود ندارد.
 6. هرگز آب روي انساني كه آتش گرفته نريزيد ، زيرا باعث تشديد صدمات بعدي مي شود.
 7. اگر خود شما دچار آتش سوزي شده ايد دست چپ را روي شانه راست و دست را روي شانه چپ بگذاريد و روي زمين خوابيده و بغلطيد تا آتش خاموش شود.

وضایف شهروندان در موقع سقوط افراد در چاه

• اگر به هر علتي چاهي فرو ريخت و كسي يا كساني در آن سقوط كردند در نهايت خونسردي به نكاتي كه عنوان مي شود عمل نماييد.

 1. سازمان آتش نشاني و گروه امداد و نجات سازمان آتش نشاني را مطلع نماييد .
 2. به دهانه چاه نزديك نشويد و از فشار بر كناره هاي آن ريزش بيشتر چاه خودداري كنيد.
 3. وسايل و اجسام سنگين اطراف محل ريزش را در كمال احتياط كنار بكشيد.
 4. به دهانه چاه با سيم سيار نور داده شود و سعي شود به طور لفظي با افارد داخل چاه ارتباط برقرار و آنها را دلداري داده و تقويت روحي نماييد .
 5. تحت عنوان قهرمان بازي نكنيد و به داخل چاه نرويد چون ممكن است باعث ريزش بيشتر چاه و خطر مرگ براي افراد داخل چاه شويد يا خود دچار گاز گرفتگي گرديد.
 6. اگر توانستيد با افراد تماس برقرار كنيد بلافاصله يك طناب مطمئن و اگر طناب نبود با سر هم كردن ملحفه ها و گره بزند و او را آزاد و با احتياط بالا بكشيد . در صورتي كه فوريتهاي خاص يا خطرات جدي وجود دارد منتظر گروه نجات باقي بمايند.
 

نکات پیشگیری از آتش سوزی در جنگل ها

1. به غير از آتش سوزيهاي ناشي از صاعقه تعداد زيادي از آتش سوزيهاي جنگل ها ناشي از اعمال نا ايمن انسانها مي باشد و سازمانهاي جنگلباني موظف هستند مردم را آموزش دهند تا از آتش سوزيهاي جنگلي كاسته شود.
2. ايجاد برجهاي ديده باني و مامورين گشت شبانه روزي كمك بزرگي در به موقع خبر شدن از آتش سوزي مي كند.
3. كساني كه در پاركهاي جنگلي همراه خود پيك نيك نمي برند بايد هنگام ترك پارك ،‌آتش را خاموش كرده و روي آن آب كافي بريزند زيرا آتش زير خاكستر ممكن است كم كم توسعه يابد يا توسعه باد به اطراف برده شود.
4. شكارچي ها بادي توجه داشته باشند كه گلوله داغ مي تواند آتش سوزي ايجاد كند به خصوص در فصل پاييز
5. هنگام گذاشتن از جنگلها با اتومبيل يا قطار نبايد ته سيگار را از پنجره بيرون اندازيد.
6. استقرار خاموش كننده دستي ، كيسه هاي شن و تعدادي بيل دستي در مقر مامورين جنگلباني كمك موثري در اطفاء اوليه آتش دارد.

نحوه کمک رسانی به مصدومین در تصادفات

•  به علت عدم رعايت كامل مقررات راهنمايي و رانندگي مرتب شاهد برخورد و تصادفات سنگين اتومبيلها در سطح جاده ها هستيم كه متاسفانه تلفات جاني نيز به همراه دارد خواهشمنديم قبل از هر سفر ضمن رفع نقص اتومبيل و در هنگام سفر ضمن رعايت كامل مقررات راهنمايي و رانندگي از وقوع حوادث پيشگيري نمائيد . در زمان تصادفات وظيفه شرعي و انساني به ما حكم مي كند كه به نجات مصدومين بشتابيم .

 1. قبل از هر چيز خونسردي خود را حفظ كنيد.
 2. در مورد مصدومين كه در لاي قطعات اتومبيل محبوس شده اند سعي نكنيم به وسيله فشار و كششهاي بي مورد آنها را رها سازيم چون با اين كار آسيب ديدگي شخص مصدوم را افزايش خواهيم داد .
 3. در مورد حمل مصدوم سبب به وجود آمدن ضايعات بيشتر حتي قطع نخاع مي گردد كه لازم است مصدوم را با كمترين حركت دهي روي برانكار و يا تيوپي كه به شكل برانكار در آورده ايم قرار داده و او را انتقال دهيم .
 4. در مورد مصدوميني كه عمل تنفس آنها قطع يا ضعيف گرديده است بايد به آنها تنفس مصنوعي داده و به بيمارستان انتقال دهيم .
 5. در مورد مصدوميني كه به دليل جراحت ، خونريزي دارند بايد خونريزي را متوقف و آنها را به بيمارستان انتقال دهيم .
 6. كه دچار شكستگي عضو شده اند ضمن ثابت كردن عضو شكسته به وسيله آتل و يا اجسام مشابه و بانداژ كردن محل شكستگي آنها را به بيمارستان انتقال دهيم .
 7. اگر در محلي عده زيادي مجروح دارد ابتدا به كمك آنكه خونريزي شديد و يا جراحتي بيشتر از ديگران دارد بشتابيد .

8. در مواقع ضروري دقت خود را به علت فراهم نبودن وسايل تلف ننماييد بلكه از وسايل و امكاناتي كه در دسترس شماست استفاده فوري نياز دارد.
9. بايد توجه داشت خونريزي شديد و توقف عمل تنفسي به درمان فوري نياز دارد .
در خاتمه يادآوري مي شود كه يكي از مهمترين وظائف گروه امداد و نجات سازمان آتش نشاني شركت در تصادفات و برخورد شديد اتومبيلهاست كه اين عزيزان در تمام ساعات شبانه روز آماده ارائه خدمات مي باشد .
 

نکات ایمنی دیگر

 1. پيش بيني عاقلانه حكم مي كند كه هميشه يك دستگاه خاموش كننده پودر و گاز در اتومبيل خود داشته باشيد.
 2. اگر موتور اتومبيل آتش گرفته است و بلافاصله متوجه شده ايد موتور را خاموش كنيد كاپوت را با احتياط بالا بزنيد و به كمك دستگاه خاموش كننده آن را خاموش سازيد.
 3. اگر كاپوت داغ شده و از آتش سوزي چند ثانيه گذشته است كاپوت را بالا نزنيد ممكن است دچار سوختگي سرو صورت بشويد ، از زير موتور ، آتش را هدف قراي دهيد و اگر موفق نشديد و آتش سوزي ادامه داشت اتومبيل را به حال خود رها كنيد و خود را به خطر نيندازيد .
 4. در حوادثي كه ممكن است بنزين به خارج از اتومبيل ريخته باشد سيگار نكشيد و فروا از اتومبيل دور شويد .
 5. اگر صندلي اتومبيل آتش گرفته در صورت امكان از آب يا برف استفاده كنيد.
 6. اگر سيم كشي آتش گرفته سر باطري را برداريد و به كمك كهنه يا لباس آتش را بكوبيد تا خاموش شود.

نكات ايمني در خصوص استفاده از بخاري نفتي

نكات ايمني در خصوص استفاده از بخاري نفتي

1- هر ساله در شروع فصل زمستان بايد بخاريها سرويس شده قسمتهاي داخلي ،‌كاربراتور و لوله كشي بازديد و تميز شوند .

2- بخاري نفتي نبايد كنار مبل ، پرده ، كمد و مواد قابل اشتعال ديگر قرار گيرد .

3- لوله بخاري نبايد از درون چوب ، فيبر و مواد قابل اشتعال عبور داده شود .

4- ميزان حرارت نبايد آنقدر باشد كه بدنه بخاري سرخ شود .

5- اگر نفت اضافي در كوره جمع شده قبل از روشن كردن نفت را خارج سازيد .

6- اگر بخاري به هر علت موقع كار كردن خاموش شد صبر كنيد تا كوره كاملاَ سرد شود بعد آن را روشن كنيد .

7- در موقع خروج از منزل بخاري را خاموش سازيد .

8- لباس و وسايل ديگر را به منظور خشك كردن نزديك بخاري قرار ندهيد .

9- اگر بخاري آتش گرفت از آب براي خاموش كننده استفاده نكنيد . خاموش كننده پودر و گاز بسيار مؤثر و مفيد است اگر خاموش كننده نداريد يا انداختن لحاف يا پتوي خيس روي آتش را بپوشانيد و آتش را خاموش سازيد .

10- موقع خاموش كردن مواظب باشيد بخاري واژگون نشود .

11- وقتي دودكش كافي نداشته باشد در جداره داخلي آن دوده ها جمع شده و در شرايط خاصي آتش گرفته جداره دودكش را باز مي كند و آتش به اطراف سرايت كرده آتش سوزي ايجاد مي نمايد پس لازم است قبل از نصب هر گونه دستگاه حرارتي از باز بودن دودكش آن اطمينان حاصل نماييم .

12- چنانچه ضخامت بدنه دودكش كافي نباشد يا از درون مواد قابل اشتعال عبور داده شود مانند عبور از اطراف خرپاهاي چوبي شيرواني و يا عبور از درون در و پنجره چوبي آتش سوزي ايجاد مي كند .

13- دودكش بايد ال حد امكان مستقيم كشيده شده باشد .

14- ملاط آجرها و مصالح ساختماني اطراف آن مقاوم در برابر حرارت باشد .

15- دودكش بايد تحمل حرارت كافي را داشته و محاسبات فني آن صحيح باشد .

نكات ايمني در خصوص آبگرمكن

1- خراب شدن دستگاه قطع كننده نفت در كاربراتور

2- كار نكردن شير اطمينان

3- نداشتن شير اطمينان

قاعدتاَ وقتي دماي آب در آبگرمكن به درجه معيني رسيد ورود نفت يا گاز به طور خودكار قطع مي شود در اين حالت فقط يك شمعك آب را گرم نگاه مي دارد .

گاهي اوقات با رسيدن گرماي آب به اندازه معين ورود نفت و يا گاز قطع نمي شود و مخزن آبگرمكن از نفت و يا گاز پر مي شود و گرماي آب بالا مي رود و آب جوش مي آيد اگر اين بخار از داخل آبگرمكن خارج نشود تجمع بخار فشار زيادي به وجود مي آورد و آب گرمكن در اثر اين فشار زياد منفجر مي شود .

براي جلوگيري از انفجار آبگرمكن هادر قسمت فوقاني آنها يك شير اطمينان قرار داده اند . اين شير فشار و بخار را خارج مي كند . حال اگر در آبگرمكني شير اطمينان وجود نداشته باشد يا خراب شده باشد حادثه به وجود مي آيد .

نكات ايمني در زمان تخليه اضطراري ساختمان

در محلي كه كار مي كنيد از تعداد دربهاي خروجي و اضطراري آگاه باشيد وقي به ساختمانهاي بلند فروشگاهها، سينماها و مجامع عمومي وارد مي شويد محل دربها را به خاطر داشته باشيد .

موقع بروز آتش سوزي اگر ساختمان پله خروج اضطراري دارد استفاده كنيد و از آسانسور در اينگونه مواقع استفاده نكنيد . اگر در آسانسور محبوس شديد از زنگ خطر يا تلفن آسانسور استفاده نمائيد از فريادهاي بي ثمر بپرهيزيد . خونسردي خود را حفظ نموده به فكر چاره باشيد . اگر دود ساختمان را فرا گرفته به صورت خميده يا سينه خيز خارج شويد تا كمتر دود استنشاق كنيد . اگر در موقعيت خطرناك قرار گرفتيد كه راهها بسته است با شكستن شيشه ها يا ويترين خارج شويد .

اگر ارتفاع محلي كه در آن قرار داريد از 3 متر بيشتر است خود را به خارج پرتاب نكنيد صبر كنيد تا كمك برسد . جلوي پنجره قرار گيريد تا از هواي خارج تنفس كنيد زير دربها را با پارچه هاي موجود مسدود نماييد تا دود و حرارت وارد نشود .

وقتي ارتفاع پنجره در حدود 3 متر مي باشد از لبه پنجره رو به ديوار آويزان شويد و به خارج بپريد قبلاَ وسايل نرم مانند لباس را پايين بريزيد تا روي سطح نرم فرود آئيد (ابتدا روي پنجه فرود آئيد و بعد روي پاشنه )‌

نكات ايمني در خصوص ايمن سازي مدارس

مسئله حفاظت و ايمني در مدارس از دو جهت حايز اهميت مي باشد اول اينكه كنترل و حفاظت محوطه اي كه صدها كودك در گوشه و كنار آن با ريز ريز كردن،‌و ريختن كتاب و كاغذ و احياناَ آشت زدن آنها خود را مشغول مي كنند بسيار كار مشكلي است و ديگر اينكه در صورت بروز كوچكترين سانحه آشت سوزي با توجه به كثرت عده كودكان و عدم آشنايي آنها به طرق صحيح حفاظت و ايمني احتمال تلفات جاني بسياري وجود داشته كه جلوگيري از عواقب سوء حادثه به سهولت مقدور نيست . اين مشكلات در كشور ما به نحو بازري مشاهده زيرا در ساختمان اكثر مدارس شرايط ايمني مراعات نشده و اغلب دبستانها در تهران و شهرستان در خانه هاي استيجاري داير مي باشد كه به هيچ وجه براي دبستان مناسب نمي باشند . بسياري از مدارس داراي شوفاژ سانترال بوده و به خصوص در شهرستانها براي گرم كردن از گاز - نفت و ذغال سنگ استفاده مي شود . راهروها و پله هاي باريك - سقفهاي چوبي - درهاي ورودي منحصر به فرد - نبودن راه فرار و دهها نقص فني ديگر و از همه مهمتر نداشتن هيچ گونه سيله جهت اطفاء حريق اكثر مدارس ما را به كانونهاي خطرناكي مبدل ساخته و متأسفانه بايد اذعان نمود كه براي حفظ جان كودكان و دانش آموزان عزيزي كه در حقيقت گرنمايه ترين سرمايه هاي آينده كشورند عنايت و محبت كمتري انجام مي شود و بسياري از مدارس از نظر تهيه بيشتر نيازمنديها به خود متكي مي باشند . بنابراين لازم دانستيم حداقل مسايلي را كه براي ايمني مدارس ضروري است متذكر شويم .

1- براي ساختمان مدارس حدالامكان بايستي از مصالح نسوز استفاده شود .

2- دربهاي خروجي بايد وسيع و براي عبور عده زيادي از دانش آموزان كفايت نمايد و حداكثر فاصله هر اطلاق تاپلكان و راه خروج از عمارت نبايستي از 25 متر تجاوز نمايد .

3- اطاقها بايستي داراي دو درب باشند كه در صورت مسدود شدن يكي از ديگري بتوان براي خروج استفاده كرد ولي اگر طلاقي داراي يك درب باشد كه به راهرو باز و به دو پلكان مختلف منتهي شود مي توان تا حدود بيشتري آن اطاق را ايمن دانست .

4- در صورتيكه ساختمان مدارس چند طبقه باشند بايستي در جلوي پله ها و ورودي به هر حال يا راهرو از درهاي دوطرفه استفاده شده تا مانع نفوذ دود و شعله به طبقات بالاتر شود .

5- تهيه و نصب شيلنگهاي آتش نشاني براي جلوگيري از توسعه حريقهاي احتمالي ضرورت كامل دارد .

6- براي ساختمان و تزئين مدارس نبايد از مصالح قابل اشتعال استفاده نمود . پوشاندن سقفها يا شيرواني و خر پاهاي چوبي و تزئين آنها با ورقه فيبر يا اكوستيك بسيار خطرناك است و در استغال و توسعه سريع آتش به ساير قسمتهاي ساختمان تأثير زيادي دارد .

7- تمام راهروها- زير ميزها و صندليهاي كلاس بايستي مرتباَ از كاغذ باطله و غيره پاك شود و در مكاني دور از عمارت و حتي دور از دسترس كودكان جمع آوري گردد .

انبار كردن اوراق و پوشه هاي باطله درگوني يا جعبه و قرار دادن آن در كنار راهروها و زير پله ها عمل بسيار خطرناكي است كه با مختصر بي مبادلاتي باعث بروز آتش سوزيهاي خطرناكي خواهد شد و راه فرار دانش آموزان را به كلي مسدد خواهد ساخت .

8- از نگهدارس سوخت مورد نياز بخاريها در ساختمان اصلي دبستان بايد خودداري شود و به خصوص از قرار دادن ظروف محتوي نفت يا ذغال سنگ در كلاسهاي درس جداَ احتراز گردد .

9- تهيه تعداد كافي كپسولهاي آتش نشاني براي تجهيز دبستانها و دبيرستانها همواره ضروري مي باشد .

10- مدارسي كه از بخاريهاي گاز سوز استفاده مي نمايند بايستي پس از پايان كلاس شير گاز آنها توسط مسئول مربوط بسته شود و در موقع برقراري كلاس بايستي گاه گمتر جهت ورود هواي تميز پنجرهكلاس را براي چند لحظه باز نمود و يا روزنه كوچكي را به طور دايم جهت ورود هواي تميز بازگذاشت .

11- سالي يك مرتبه عمليات اطفاء حريق جهت دانش آموزان انجام داد تا در موقع بروز حريق دچعر وحشت نشده و بتوانند به موقع اقدامات صحيح را انجام بدهند . ضروري است تمرين تخليه دانش آموزان از ساختمان در زمان اضطراري نيز همزمان با تمرين اطفاء حريق صورت پذيرد .

اصول ايمني حفره چاه

جهت پيشگيري از حوادث چاه و ريزش و تخريب چاهها بايد به موارد مهم زير توجه داشته باشيد :

1- حفر چاه يك كار فني تخصصي است هموطنان محترم بايد توجه باشند كه حفر چاهها را به افراد مجرب و فني بسپارند .

2- فاصله چاه از ديوارهاي جانبي و ديگر چاهها بايد حداقل 3 متر باشد .

3- حفر چاه كنار باغچه و يا كاشتن درخت كنار چاه باعث تخريب مي گردد .

4- لوله هاي آب سردو گرم را از روي دهانه چاه عبور ندهيد .

5- دور چيني دور چاهها يكي از ضروريات چاه مي باشد كه بايد با آجر و سيمان در عمق 150 سانتيمتر و در عرض 80 سانتيمتر بكار رود و دهانه چاه بيشتر از 50 سانتيمتر نباشد .

6- چاهها بايد مجهز به لوله تهويه هوا باشند و لوله به بالاترين نقطه ساختمان منتقل شود . براي اينكه عمل تخليه بهتر صورت گيرد سر لوله را با زانو 90 درجه ال معكوس نماييد .

7- براي جلوگيري از تراوش آب بر ديواره چاه ضرورت دارد از گلداني استفاده گردد تا آب به مركز چاه تخليه شود يا اينكه لوله فاضلاب به مركز چاه انتقال و از يك زانو 90 درجه استفاده شود و به لحاظ جلوگيري هر چه بيشتر از تروش آب بر ديواره چاه بهتر است به زانو يك لوله 60 سانتي اضافه گردد.

نكات ايمني در مورد حادثه آوار

1- قبل از شروع گود برداري محل از وجود درخت - تخته سنگ و ... پاكسازي نمائيد كه باعث ايجاد حادثه نگردد .

2- مصالح حاصل از گود برداري نبايد در فاصله كمتر از نيم متر از لبه گود برداري ريخته شود .

3- در زير كناره هاي گود برداري نبايستي هيچگونه عمليات حفاري انجام شود مگر اينكه زير آن به اندازه كافي شمع كوبي شود (به عنوان مثال زير پياده رو ها )‌

4- بعد از هر بارندگي - طوفان - زلزله و سيل بايد ديوارهاي محل گودبرداري بازديد شود .

5- ديوارهائيكه ترك برداشته اند به وسيله شمع و تير ثابت كنيد تا از ريزش ديوار جلوگيري شود .

6- در موارديكه گودبرداري در مجاورت خطوط راه آهن - شاهراهها و يا مراكزي كه توليد ارتعاش مي نمايد انجام مي گيرد بايد تدابير احتياطي براي جلوگيري از ريزش اتخاذ گردد .

7- هر گاه شمع و تيرك به صورت موقت بكار برده شود فاصله شمع از يكديگر بيش از 2/5 متر نباشد .

8- زير شمع ها پايه هايي از مصالح مناسب به ابعاد و استحكام كافي با توجه به مقاومت خاك گذاردع شود .

9- در موارديكه خاك مقاومت كافي نداشته باشد بايد با كوبيدن شمع هاي اضافي در زمين مقاومت خاك را براي تحمل فشار اضافه كرد .

10- انتهاي شمعها به صورت كج بريده شود و براي استوار نمودن آن بايستي گره هايي به آن ميخ شود .

11- زوايه شمع با سطحي افقي (از 30 درجه زيادتر شود )‌بين 35 الي 75 درجه باشد .

12- استفاده از تيرآهني به عنوان شمع مناسب نمي باشد در اينگونه موارد مي توان از قوطي حداقل نمره 16 و يا الوارهاي چوبي پوسيدگي و ترك استفاده شود

نكات ايمني در خصوص جايگاه پمپ بنزين

1- جايگاه پمپ بنزين بايد در محلي بنا شود كه اطراف آن براي استقرار اتومبيل هاي آتش نشاني فضاي كافي داشته باشد .

2- حداقل پانزده متر از محل هائيكه در آنها شعله هاي باز وجود دارد فاصله داشته باشد مانند آهنگري ،‌ريخته گري ، نانوايي و كبابي .

3- مجاور انبارهاي چوب ،‌نجاري ، انبار مقوا ، كاغذ و مانند آن نبايد بنا شود .

4- محل توقف خودروها بايد مسقف باشد .

5- اطراف سكوها بايد با رنگ سفيد و سياه و يا با رنگ شبرنگ سياه زرد مشخص شود .

6- كابل ورودي برق جايگاه بايد از ابتداي ورود به جايگاه در كانال قرار گيرد يا دفت شود و روي ديوارهاي جايگاه نيز توكار باشد .

7- تمامي كليدها ، چراغها و نورافكنها بايد از نوع ضد جرقه كار گذارده شوند .

8- در هر جايگاه حداقل چهار دستگاه خاموش كننده پودر و گاز 12 كيلو گرمي بايد نصب شود و تعدادي سطل ماسه روي سكوها قرار داده شود .

9- نصب تابلوهاي اخطار جهت نكشيدن سيگار و خاموش كردن موتور در موقع سوخت گيري ضروري است .

10- كليه كاركنان جايگاه بايد با طرز كار خاموش كننده ها آشنايي داشته باشد .

نكات پيش گيري از آتش سوزي در روستا

1- بيشتر آتش سوزي روستاها در فصل پاييز رخ مي دهد كه به علت خشك شدن بوته ها ، وجود خرمن ها ، و وزش باد آمادگي براي آتش سوزي بيشتر است .

2- چون كمتر تجهيزات آتش نشاني در روستاها مستقر مي باشد پيشگيري از آتش سوزي مهمتر از مبارزه با آنست و اگر يكباره با آتش وسيعي روبرو شديد يا اگر آتش از كنترل شما خارج شده و توسعه يافته براي خارج كردن اشيائي كه نسوخته است خود را به خطر نيندازيد و به آتش نزديك نشويد.

3- مجاور خرمن ها و انبارهاي علوفه مواظب سيگار خود باشبد و ته سيگار را كاملاَ خاموش نمائيد .

4- چراغ روشن يا منقل آتش را نزديك چارپايان قرار ندهيد ممكن است با حركات چارپايان و فاتادن چراغ يا منقل آتش سوزي رخ دهد .

5- به بچه ها اجازه ندهيد با كبريت بازي كنند يا به تنور يا اجاق نزديك شوند و پس از طبخ نان درپوش تنور را محكم كنيد .

6- در انيارهاي علوفه تر خطر آتش سوزي خود به خود وجود دارد علوفه را قبلاَ خشك كنيد بعد انبار نمائيد .

7- خاكستر داغ را روي اجسام قابل اشتغال نريزيد .

8- قبل از استفاده از وسايل گرمايش آنان را بازديد و آزمايش نمائيد .

9- قبل از انتقال منقل ذغال به زير كرسي از عدم خام سوزي آن مطمئن شويد و هيچگاه در طول شب براي افزايش گرما اقدام به اضافه نمودن ذغال خام به منقل نكنيد .

10- هنگام استراحت در زير كرسي فرزندان خردسال را در قسمت بيروني كرسي و به گونه اي كه سر آنان خارج باشد قرار دهيد .

نكات پيشگيري از آتش سوزي مواد خورنده

1- مقدار كافي پودر آهك در محلي مخصوص در انبار جهت خنثي كردن اينگونه مواد داشته باشيد .

2- يك دستگاه ماسك تنفسي هواي فشرده جهت مواقع ضروري در اختيار داشته باشيد .

3 - سيستم هاي اطفايي انبار را مرتباَ بازديد و كنترل نمائيد .

4- دستكش ضد اسيد به تعداد كافي داشته باشيد كه هنگام جابجا كردن ظروف مورد استفاده قرار دهيد .

5- اگر انبار بزرگ است بايد درب اضطراري با لولاي دو طرفه (بادبزني )‌داشته باشد .

6- مواد خورنده را به حداقل مورد نياز نگهداريد .

7- اگر مقدار زياد است بايد انبار كاملاَ مستقل و شامل تمام شرايط ايمني باشد .

8- محل انبار بايد خشك و خنك باشد .

9- موادي كه در درجات حرارت كم منجمد مي شوند مانند جوهر سركه ممكن است ظرف خود را بشكنند و انبار را آلوده سازند بايد از نظر حرارت مرتب كنترل شوند .

10- مواد خورنده را ازمواد ديگر جدا نگاهداريد .

11- درانبار از پوششهاي ايمني ضد اسيد استفاده نمائيد .

12- درپوش ظروف مواد خورنده بايد هميشه محكم بسته شده باشد .

13- مصالح فلزي انبار با رنگ ضد اسيد رنگ شود .

14- دوش ايمني و چشم شوي در بيرون انبار نصب گردد .

15- سرپرست انبار مرتباَ سركشي كرده و صورت موجودي و مشخصات هر يك را در دفتر ثبت كنيد .

نكات پيشگيري از آتش سوزي جامدات، جامدات اسفنجي ،جامدات پراكنده

1- وقتي حرارت كافي به جامدات قابل اشتعال مانند چوب برسد گازهاي قابل اشتعال درون چوب متصاعد شده و اشتعال شروع مي گردد . در واقع چوب در مرحله اي كه تبديل به گاز شده است مي سوزد .

2- بعضي از جامدات مانند پارافين جامد يا پيه صنعتي و مانند آن ،‌با كسب حرارت ابتدا به شكل مايع در آمده و بعد تبخير مي شوند و تا وقتي كه تبخير ادامه دارد سوختن هم ادامه دارد .

3- برخي از جامدات بدون گذشتن از مرحله جامد به مراحل بعدي يكباره آتش مي گيرد و منفجر مي شوند مانند باروت و تمام مواد منفجره جامد .

4- در صحنه هاي آتش سوزي جامدات قابل اشتعالي كه حتي در فاصله دوري از آتش اصلي قرار دارند با كسب حرارت تبخير شده آماده اشتعال مي گردند و يكباره صحنه آتش سوزي گسترش سريعي مي يابد .

5- هر چه فشردگي جسم قابل اشتعال بيشتر باشد ديرتر آتش مي گيرد مانند ذغال سنگ كه ديرتر از ذغال چوب مشتعل مي شود .

6- جامدات اسفنجي كه فشردگي كمتري دارند در درون خود داراي ذخيره هوا مي باشند مانند چوب پنبه و پنبه اين نوع مواد زودتر آتش مي گيرند و ديرتر خاموش مي شوند .

7- توده اي از جامدات خرد و ريز مانند انبار كاه ، توتون ، گندم و مانند آن نيز كيفيت اجسام اسفنجي را دارند و به علت وجود هواي كافي در درون توده زودتر آتش مي گيرد و ديرتر خاموش مي شوند .

8- در صحنه هاي آتش سوزي بايد به وجود جامدات اسفنجي توجه شود و پس از خاموش كردن آتش حرارت موجود در قسمت هاي زيرين نيز با زير و رو كردن آتش دفع گردد .

9- هر چه سطح بيشتري از يك جسم با اكسيژن هوا تماس داشته باشد زودتر آتش مي گيرد . يك ورق كتاب را اگر جدا كنيد و در دست بگيريد زودتر آتش مي گيرد تا وقتي كه درون ورقهاي ديگر قرار گرفته و تماس زيادي با اكسيژن ندارد .

10- در آتش سوزي منازل پرده ها و كركره ها زودتر از فرش آتش مي گيرد و فرش زودتر از محتوي يك جامه دان يا قفسه مي سوزد .

11- در اتش سوزي انبارها اجسام خرد ،‌ريز و پراكنده زودتر از اجسام يكپارچه مشتعل مي شوند .

12- در آتش سوزيهاي جنگل در فصل پاييز كه برگهاي خشك و پراكنده وجود دارند سرعت پيشرفت آتش سوزي بيشتر است .

13- اطلاع از اين كيفيت به آتش نشان كمك مي كند كه شدت خطر را بهتر تشخيص دهد و مراقب اجسام پراكنده باشد .

نكات ايمني در خصوص جوشكاري با گاز استيل

استيلن جزء گزهاي قابل اشتعال مي باشد كه براي جوشكاري و بريدن فلزات مورد استفاده واقع مي شود . استلين گازي است بي رنگ و سبكتر از هوا كه مخلوط شدن آن با هوا خطر انفجار به همراه دارد .

كساني كه به كمك اين گازهاي جوشكاري يا برش فلزات را انجام مي دهند بايستي كليه اصول ايمني در مورد اين گاز را رعايت نموده و دستور العملهاي لازم در اين مورد را به كار بندند و در رعايت آن كوتاهي ننمايند در ارتباط با گاز استيلن بايد به موارد زير توجه شود ^‌

1- كپسول محتوي گاز استيلن بايد هميشه به طور قائم روي زمين قرار گيرد .

2- دستگاه تقليل فشار كپسول استيلن بايد هر چند يكبار مورد آزمايش قرار گيرد . دستگاه بايد به نحوي تنظيم شود كه هيچگاه فشار آن 1/5 اتمسفر تجاوز ننمايد . پس از خاتمه جوشكاري مشعل بايد در محل امني گذارده شود . از گذاشتن مشعل بر روي ميز يا كشو و يا قفسه ابزار آلات بايستي خودداري نمود زيرا چنانچه بتواند به طور دائم از آن گاز نشت كند و از مشعل به خارج نفوذ نمايد در نتيجه خطر انفجار به وجود آورد .

3- كپسول استيلن را نبايستي در معرض حرارت نور خورشيد ، بخاري كوره يا تنور قرار داد . زيرا در اثر حرارت استيلن تجزيه شده و فشار درو كپسول افزايش يافته و خطر انفجار به وجود مي آيد . به همين جهت بايستي هنگام جوشكاري گاه بگاه حرارت بدنه كپسول استيلن را با دست لمس نمود هر گاه حس شود كه حرارت آن از حرارت دست بيشتر است به جهت احتياط كار جوشكاري را تعطيل نمود تا كپسول حرارت طبيعي خود را مجدداَ به دست آورد .

4- هنگام جوشكاري بايستي عينك ايمني را فراموش ننمود در غير اين صورت عواقب ناشي از آن براي بينايي جوشكار غير قابل اجتناب است .

5- محل جوشكاري و همچنين محل استقرار كپسولهاي استيلن بايستي حداقل 5-4 متر از يكديگر فاصله داشته باشند تا زا برخورد جرقه به كپسولها و احتمال انفجار و آتش سوزي جلوگيري گردد .

6- در موقع جوشكاري نبايد شيلنگ رابط روي دست و پا يا بدن فردي قرار گيرد كه مشغول كار با دستگاه جوش مي باشد زيرا در صورت وقوع آتش سوزي و انفجار خلاصي از آن كار ساده نيست . ضروري است افراد كه با گازهاي خطرناك كار مي كنند به خصوص در حرفه جوشكاري قبل از شروع به چنين كاري آموزش هاي لازم را فرا گرفته و اشخاص آموزش نديده مطلقاَ با وسايل جوشكاري سر و كاري نداشته باشند تا موجب حادثه براي خود و ديگران نگردند .

نكات پيشگيري از آتش سوزي بيمارستان

1- صحنه هاي آتش سوزي بيمارستان ها بسيار متأثر كننده است زيرا در مجامع عمومي ديگر مانند هتل ، رستوران ، باشگاه و مانند آن همگي اميد به فرار دارند ولي بيماران و مصدومين با آگاهي از بروز آتش سوزي دچار نااميدي شده و تعدادي از آنها به علت ترس شديد دچار شوك مي گردند و تلف مي شوند و بقيه هم اگر قادر به حركت نباشند تنها به اميد ديگران و كمك آنها هستند .

2- با بروز آتش سوزي اين امكان است كه جريان برق نيز به علت سوختن كابلها يا اتصالي ها قطع شده و كساني كه زير عمل جراحي هستند تلف شوند .

3- اگر بيمارستان چند طبقه باشد حمل بيماران از طبقات بالا احتياج به زمان و وسيله دارد و ممكن است امكان نجات همگي وجود نداشته باشد .

4- به دلائل فوق پيشگيري از آتش سوزي در بيمارستان ها بسيار ها بسيار مهمتر از مبارزه با حريق مي باشد . 

5- آتش سوزي ممكن است به علت نقص سيمكشي برق يا اتصالات آن ، آتش گرفتن گاز ، آتش سوزي در آزمايشگاه يا ماشين آلات و يا سيگار كشيدن در رختخواب بروز كند .

6- در ساختمان بيمارستان بايد تمام نكات ايمني رعايت شده و از استانداردهاي ايمني تابعيت شود و بيمارستان هاي قديمي نيز بايد تعمير اساسي شده و رفع نواقص ساختماني و لوله هاي اب ، برق ، گاز ، بخار و غيره بشود .

7- در هر بيمارستان بايد يك نفر بعنوان مسئول رسيدگي به امور ايمني تعيين گردد و جانشين آن هم قبلاَ معين باشد . بيمارستانهائي كه نوبتكاري دارند در هر نوبت كاري يك نفر مسئول لازم است . مسئولين بايد تعليمات لازم را فرا گرفته و وسايل ايمني و آتش نشاني را مرتباَ بازديد و نتيجه را به رئيس بيمارستان گزارش دهند .

8- هر شش ماه يكبار تمرين آتش نشاني جهت كاركنان بيمارستان ترتيب داده شود تا در موقع بروز آتش سوزي هاي احتمالي دچار ترس بيجا نشده و مفيد واقع شوند .

9- نصب وسايل آتش نشاني دستي و لوله قرقره هاي آب آتش نشاني با نظر كارشناس در تمام قسمت هاي بيمارستان ضروري است .

10- قبلاَ بايد وسايل تخليه اضطراري مانند تعداد كافي برانكارد و در صورت لزوم نردبان آماده باشد .

11- درهاي اضطراري و يا پله نجات بايد با علامات مخصوص مشخص شده و هميشه باز باشند .

12- به علت موقعيت خاص بيمارستان كه بيماران قادر به حركت و فرار نيستند اقدامات آتش نشاني بايد خيلي سريع و دقيق انجام شود و نجات مصدومين يا بيماران همزمان با اقدامات آتش نشاني شروع گردد .

13- به محض بروز آتش سوزي ورود اشخاص به بيمارستان ممنوع گردد . آسانسورها متوقف شوند . جريان آتش سوزي به مراكز آتش نشاني اطلاع داده شده و از خاموش متوقف شوند . جريان آتش سوزي به مراكز آتش نشاني اطلاع داده شده و از خاموش كننده هاي دستي نيز براي خاموش كردن آتش استفاده شود .

14- جريان گاز و بخار بايد متوقف گردد و شيرها بسته شود .

15- عيادت كنندگان و بيماراني را كه قادر به راه رفتن هستند بايد از صحنه آتش سوزي دور ساخت .

16- بيماران بستري را روي برانكارد حركت دهيد يا در پتو پيچيده و از محل آتش دور سازيد .

17- از كليه امكانات جهت حمل مصدومين استفده شود مانند صندلي هاي چرخدار ، نيمكت و صندلي كه مي توان بيمار را روي آن قرار داده از صحنه آتش سوزي خارج نمود .

نكات پيشگيري از آتش سوزي انبارها

1- در انبارهاي بزرگ و انبارهائي كه مجاور يكديگر ساخته شده اند يكي از مسائل مهم ايمني جلوگيري از سرايت آتش نشاني از انباري به انبار ديگر مي باشد و به همين منظور بايد درهاي انبار كه به يكديگر باز مي شوند فلزي و دوجداره باشند و در موقع غير ضروري و هنگام شب بسته باشند .

2- در انبارهاي بزرگ وجود درب اضطراري بالولاي دو طرفه الزامي است و اگر انبار از يك طبقه بيشتر مي باشد بايد طبقات بعدي پله هاي اضطراري به فضاي باز مرتبط گردند .

3- كالا بايد در كپه هاي جدا از هم چيده شده و اگر سطح انبار وسيع مي باشد با ديوارهاي جدا كننده تقسيم بندي شود به نحوي كه در موقع بروز آتش سوزي بتوان قسمتي را كه آتش گرفته كنترل نمود جنس مصالح ديوار جدا كننده بايد بين 2 تا 4 ساعت در برابر آتش مقاومت داشته باشد .

4- جهت تخليه دود در هنگام آتش سوزي دريچه هاي مخصوص تخليه دود كه با كسب حرارت خود به خود به كار مي افتد و يا هواكش هاي معمولي ضروري است .

5- سيم كشي برق انبار ها بايد تماماَ توكار باشد و كالا طوري چيده شود كه با چراغهاي سقفي يك متر فاصله داشته باشد .

6- بين رديفهاي كالا بايد راهرو به اندازه كافي در نظر گرفته شد و هشتاد سانتيمتر اطراف ديوارهاي انبار خالي نگهداشته شده باشد .

7- درانبارهائي كه مواد خشك قابل اشتعال به مقدار زياد وجود دارد مانند انبار مقوا،‌كارتن ، چوب و مانند آن نصب دستگاههاي اعلام حريق دودي و يا نصب آب فشان خودكار سقفي باعث مي شود كه آتش به موقع خاموش ده و از خسارت زيادي كه توسعه آتش ايجاد مي كند جلوگيري شود .

8- چيدن كالا روي بالت باعث مي شود كه هنگام آتش سوزي از ريختن كالا به علت خيس شدن از زير جلوگيري شود .

براي هر انبار يك كليد برق اصلي لازمست تا در مواقع لزوم بتوان جريان برق را از بيرون انبار قطع نمود .

10- نصب لوله قرقره هاي آتش نشاني و خاموش كننده هاي دستي به تعداد مورد نياز در تمام انبارها ضروري است .

11- سرپرست انبار و كليه كاركنان بايد با طرز كار خاموش كننده ها و سيستم هاي اطفاء آشنائي داشته و هر چند يكبار تمرين عملي آتش نشاني انجام دهند تا در موقع لزوم بتوانند به موقع و قبل از گسترش آتش را خاموش سازند .

نكات ايمني در انبار داري مواد قابل اشتعال

مواد قابل اشتعال شامل موادي است كه به صورت جامد ،‌گرد ،‌مايع ، بخار يا گاز و با اختلاط با اكسيژن هوا در حرارت معيني (بسته به نوع ماده ) به وسيله شعله جرقه يا منابع حرارتي ديگر محترق و سپس مشتعل مي شوند . براي اداي توضيح بيشتر بايد گفت كه در عمل معمولاَ از اختلاط بخار يك سوخت (ماده قابل اشتعال ) و يا ذرات ريز گرد آن در حرارت معيني با مقدار هواي كافي و روشن كردن آن عمل احتراق و سپس اشتعال رخ مي دهد . بنابراين براي آنكه سوخت جامد قابل اشتعالي را بسوزانيم لازم است مقداري از آن را كه به قدر كافي بخار ايجاد كند و آتش بگيرد حرارت دهيم . ضمناَ چون در يك حرارت معين مايعات داراي فشار بخار بيشتري نسبت به جامدات مي شوند لذا مايعات قابل اشتعال سريعتر از جامدات قابل اشتعال آتش مي گيرند . مسلم است كه گردها و گازهاي قابل اشتعال خيلي سريعتر از دو دسته مذكور محترق و مشتعل مي شوند . در اين صورت اختلاف و نسبتي را كه در احتراق و اشتعال مواد جامد ، مايع ، گرد ، بخار و يا گازهاي قابل اشتعال وجود دارد مي توان به ترتيب زير بيان كرد .

جامدات قابل اشتعال اهسته تر محترق و مشتعل مي شوند . مايعات نسبتاَ سريعتر و گازها آنقدر سريع محترق و مشتعل مي شوند كه اغلب توليد انفجار نيز مي كنند .

در انبار كردن مواد قابل اشتعال مراتب زير بايد رعايت گردد :‌

1- مواد جامد ،‌مايعات ، پودر ، بخار و گازهاي قابل اشتعال خطرناك را در انبارهايي نگهداري كنيد كه درجه برودت آنها مانع از آتش گرفتن خود بخود در مواردي كه بخارات مواد مذكور با هوا مخلوط است بشود .

2- انبار بايد از تهويه كافي برخوردار باشد تا در صورت نشت و انتشار معمولي بخارات قابل اشتعال از ظروف به حد كافي در هوا رقيق شوند و جرقه اي نتواند آنها را روشن و مشتعل سازد .

3- استعمال آتشهاي باز مثل جوش كاري و كليه وسايلي كه ممكن است موجب ايجاد جرقه بشود در اينگونه انبارها بايستي ممنوع شود . به طور كلي اين قبيل انبارها را دور ازاماكني كه خطر ايجاد حريق در آن يافت مي شود منظور كنيد .

استعمال دخانيات و بردن كبريت و فندك به اين اماكن بايد اكيداَ ممنوع باشد تابلوهايي بدين منظور در محلهاي لازم نصب كنيد .

5- براي گرم كردن اطلاق كاركنان در اين قبيل انبارها از شوفاژ برقي ضد اشتعال يا شوفاژ بخار آب استفاده كنيد .

6- براي تأمين روشنايي از سيم كشي استاندارد و چراغ ضد شعله استفاده كنيد . كليدهاي برق جعبه فيوز و غيره نيز بيد از نوع ضد شعله باشند .

7- قسمتهاي فلزي انبار از نظر جريانات الكتريسيته بايد داراي اتصال زمين كامل باشند .

به طور كلي براي جلوگيري از مخاطرات صاعقه و الكتريسته ساكن انبار بايد داراي تجهيزات كافي باشد . تجهيزات مذكور را به طور مرتب مورد بازرسي قرار دهيد و در فواصل زماني معين آزمايش كنيد .

8- ساختمان انبار بايد در مقابل آتش سوزي مقاوم باشد .

نكات ايمني در انبارداري مواد قابل انفجار

اين  دسته شامل موادي است كه ممكن است به صورت جامد ،‌مايع يا گاز باشند و در تحت شرايط معيني از حرارت و شوك (ضربه ) يا فعل و انفعلات شيميايي به آساني و به سرعت تجزيه شوند و توليد مقدار زيادي گاز يا حرارت كنند . يك انفجار در حقيقت عبارتند از يك تجزيه سريع شيميايي و يا احتراق مواد قابل انفجار ، اختلاف بين سوختن سريع يك ماده قابل انفجار و سوختن معمولي چوب و ذغال و يا ساير مواد قابل احتراق در آن است كه اكسيژن لازم براي احتراق در ماده اول مستقيماَ از خود ماده قابل انفجار تأمين مي شود در صورتيكه در مورد مواد اخير بايد به مقدار زياد از هوا گرفته شود . در طي يك انفجار ،‌توليد گاز به قدري زياد و سرع انجام مي گيرد كه در هنگام توسعه يافتن موجب اعمال يك قوه مفيد يا مخرب روي اشياي مجاوي مي شود . بنابراين از نقطه نظر مخاطراتي كه مواد قابل انفجار دارند بايد در انتخاب محل و شرايط انبار و سپس در جابجا كردن حمل و نقل و نگاه داري اين قبيل مواد نهايت توجه و دقت را به عمل آوريم . زيرا كوچكترين بي احتياط ممكن است منجر به پيش آمد وضع غير مترقبه و خطرناكي شود و عواقب و خيمي را به بار آورد .

نكات ايمني در انبارها و مخازن مواد قابل انفجار و احتراق

1- انبار مواد قابل انفجار را در مقابل حرارت زياد محافظت كنيد (32 درجه سانتي گراد يا 90 درجه فاز نهايت تقريباَ حداكثر حرارت مجاز است . )‌

2- انبار بايد مصون و محفوظ از انقلابهاي جوي باشد و ازماده اي پوشيده باشد كه قابل احتراق نباشد و گلوله در آن اثر نكند ، داراي تهويه كافي باشد ، در معرض آتش سوزي علف يا بوته اطراف قرار نگيرد و رد آن قفل باشد .

3- از رطوبت ، آتش سوزي ، صاعقه ،‌گلوله دست برد ، نيز بايد حفظ باشد ، بنابراين اين انبار را در محل خنك مجزا و خشك كه داراي زير آب كافي باشد بسازيد .

4- از تابش آفتاب به داخل انبار جلوگيري و از استفاده شيشه آفتاب گير در ساختمان آن خودداري كنيد .

5- كف انبار را با تخته يا مواد ضد جرقه (SPARK  PROOF) فرش كنيد و فلزي در آن به طور نمايان به كار نبريد .

6- براي جلوگيري از مخاطرات صاعقه ،‌الكتريسته ساكن و ساير جريانهاي الكتريكي احتمالي انبارهاي مواد قابل احتراق و انفجار را به برق گير و ساير تدابير ايمني مجهز كنيد .

7- انبار و مخازن مواد قابل احتراق و انفجار را با فاصله كافي از ساير ابنيه ،‌ابادي ها و يا محل تردد اشخاص در نظر بگيريد .

8- حفاظ هاي طبيعي و يا مصنوعي در اطراف انبارهاي دايمي احداث كنيد و آنها را هميشه به وضع خوب و آباد نگاه داريد .

9- اخطاريه هايي به زبان فارسي و در صورت لزوم به زبانهاي ديگر در فاصله 50 متري اين قبيل انبارها و مخازن نصب كنيد و نظر و دقت مردم را به وجود چنين اماكني جلب سازيد . اين اخطاريه ها بايد در قسمتي نصب شوند كه عابرين از هر سمت و جهتي بتوانند به خوبي آنها را ببينند . اين اخطاريه ها بايد حاكي از اين باشد كه حمل كبريت و فتدك و امقال آن در داخل اين اماكن و بكارگيري آنها تا فاصله 30 متري ممنوع است .

نكات ايمني در خصوص  تفكيك مواد خطر ناك در انبار مواد شيميايي

1- در انبارهاي مواد شيميايي اگر سرپرست و كاركنان انبار از مشخصات مواد موجود در انبار و كيفيت آتش سوزي يا سمت آنها مطلع نباشد خطر به اشكال مختلف ممكن است بروز كند و حوادث تأسف آوري ببار آورد .

2- بعضي از مواد شيميايي خاصيت جذب اكسيژن دارند به تدريج گرم مي شوند و خود به خود آتش مي گيرند .

3- تركيب برخي از مواد شيميايي با يكديگر توليد ماده سومي مي كند كه ممكن است خود به خود آتش بگيرند يا منفجر شود .

4- موادي وجود دارند كه اگر شوند تركيبات سمي و كشنده مي دهند .

5- مواد شيميايي خواص مختلف و خطرناكي دارند . به طوريكه ممكن است در تماس با اعضاي بدن يا اقلام ديگر انبار يا ساختمان انبار يا تجهيزات حمل و نقل اثرات نامطلوبي برجاي گذارد .

به عنوان مثال پاره اي از مواد شميميايي با پخش شدن در فضاي انبار در داراز مدت تأثيراتي بر روي بينايي يا لامسه و ديگر اعضا دارند .

لذا چنين موادي بايد در انبارهاي جداگانه با در نظر گرفتن كليه شرايط ايمني و حفاظتي نگهداري شوند . نكات ايمني كه در انبارهاي مواد شيميايي بايد رعايت گردند :‌

1- محيط انبار بايد خشك و عاري از رطوبت باشد .

2- مواد آتشگر و قابل انفجار دوز از اتصالات الكتريكي قرار داشته باشند .

3- ظروف مواد شيميايي بايد از وارد آمدن ضربات احتمالي بنحو ممكن محافظت شوند .

4- انبار بايد داري تهويه خوب و مناسب باشد . بهتر است موادي كه داراي بخارات سمي اند ر نزديكي محل تهويه قرار داشته باشند .

5- انبار شامل تجهيزات ايمني و لباسهاي ايمني باشد .

6- مواد از لحاظ نشتي مرتباَ كنترل شوند .

7- انبار بايد در محلي مناسب قرار داشته باشد تا در صورت بروز خطرات احتمالي جان افراد به مخاطره نيفتد .

8- مواد اتشگير و قابل انفجار بايد در محلهاي جداگانه و مخصوص نگهداري شوند .

9- از كشيدن سيگار و روشن كردن شعله و ايجاد جرقه در محيط انبار اكيداَ خودداري شود .

10-در قفسه هاي نگهداري مواد نصب برچسبهاي مشخص كننده لازم مي باشد .

11- بطريهاي محتوي مواد شيميايي مايع در قفسه هاي پايين و نزديك به زمين قرار داشته باشند .

12- كليه راهروها و مسيرها عبور و مرور بايد باز نگهداشته شوند . به هيچ وجه نبايد مواد را در مسير عبور و مرور قرار داد .

13- ساختمان انبار كه در آن مواد آتش زا نگهداري مي شود بايد بتوني و داراي ضخامت كافي باشد .

14- درب انبار بايد به طرف بيرون باز شود و از كف زمين بالاتر نصب شده باشد تا از نشت مواد شيميايي ريخته شده در انبار به بيرون جلوگيري گردد .

15- تابلوي اخطار با خط درشت قرمز در زمينه سفيد در كنار درب انبار نصب شود .

16- سيستم تهيوه انبار مرتباَ مورد بازرسي قرار گيرد و از نحوه كاركرد آنها اطمينان حاصل شود .

نكات ايمني در خصوص تفكيك مواد خطر ناك ،سموم

1- سموم ممكن است بشكل جامد ،‌مايع ،‌پودر يا گاز در انبارها نگهداري شوند بايد توجه داشت كه گازها و پودرها زودتر از مايعات و مايعات زودتر از جاندات فضاي انبار را مسموم كننده مي سازند .

2- سموم به شكل ماده اوليه يا كالاي ساخته شده نگهداري مي شوند و به طور كلي خطر مواد اوليه سمي بيشتر از كالاي ساخته شده است و درصد سموم كالاي ساخته شده مانند حشره كش ها يا سموم نباتي كمتر از ماده اوليه آ“ مي باشد و به همين نسبت هم رعايت ايمني مواد اوليه مهمتر است .

3- تركيب احتمالي مواد شيميايي با يكديگر ممكن است در انبار ايجادفضاي مسوم كننده نمايد .

4- چون نمي توان هميشه شير يا درپوش ظروف محتوي سم را طوري بست كه نشت نداشته باشند هميشه در فضاي انبار سموم مقداري سم وجود دارد .

5- هرگز بدون استفاده از ماسك تنفسي هواي فشرده وارد صحنه آتش سوزي انبار سموم نبايد شد .

6- از نزديك شدن افراد غير مسئول به انبار در حال اشتعال جلوگيري نمائيد .

7- تا حد امكان آتش را از دور خاموش كنيد و زياد به آتش نزديك نشويد .

8- به محض شروع آتش سوزي همراه با اقدامات مقدماتي مركز آتش نشاني را نيز مطلع سازيد .

9- پس از خاموش كردن آتش بايد انبار براي مدتي تهويه شود و افراد بدون ماسك نزديك بخارهاي ناشي از سوختن نشوند .

10- وجود يك تهويه مطمئن قبل از هر چيز ضروري است .

11- انبار سموم بايد خشك و خنك باشد .

12- دقت كافي در صفافي كالا بشود تا خطر افتادن يا شكستن ظروف محتوي سموم وجود نداشته باشد .

13- در صورت شكستن قبل از هر اقدام ماسك تنفسي مناسب پوشيده شود بعد از اقدمات ديگر شروع گردد .

14- در صورت بروز مسموميت ،‌مسموم را بلافاصله به فضاي آزاد ببريد و تنفس مصنوعي بدهيد .

15- روي انبار علامت مخصوص سموم رسم شود .

16- از خوردن و آشاميدن يا كشيدن سيگار در داخل انبار جلوگيري به عمل آيد .

17- تعداد كافي ماسك تنفسي هواي فشرده بايد در انبار وجود داشته باشد .

18- نصب دوش ايمني و چشم شوي در بيرون انبار ضروري است .

نكات ايمني در خصوص تفكيك مواد خطر ناك اكسيد كننده ها

1- پراكسيدهاي معدني و آلي - اكسيدها - پرمنگناتها - پرهتانها - كلراتها - پرسولفاتها - نيتراتهاي آلي و معدني - نيتريتهاي آلي و معدني - يداتها - پرماتها - پربرماتها - كروماتها - دي كرماتها - پربراتها با كسب حرارت يا در فعل و انفعالهاي شيميايي اكسيژن آزاد مي كنند و خاموش كردن آتش بسيار مشكل است و در بيشتر موارد ميسر نيست و بايد مواد تا آخر بسوزند و تنها كاري كه مي توان كرد مهار كردن محل آتش سوزي است كه به جاهاي ديگر سرايت نكند .

2- تعدادي از اين مواد كه در حرارتهاي پايين به ميزان قابل ملاحظه اي اكسيژن آزاد مي كنند در حوادثي مانند زلزله ، ارتعاشات شديد يا حرارت زياد به علت مجاورت با صحنه هاي آتش سوزي انفجاريهاي خطرناكي ايجاد مي كنند .

3- تعدادي از ماد آتش نشاني براي خاموش كردن آتش اكسيد كننده ها بي اثر مي باشند .

4- اگر مقدار اكسيد كننده اي كه آتش گرفته خيلي كم باشد با ريختن ماسه خشك به مقدار زياد مي توان روي آتش را پوشيده تا به اطراف سرايت نكند .

5- در آتش سوزيهاي وسيع تنها اقدام مفيد اين است كه ساختمانهاي اطراف انبار را با آب خنك گاهداريد تا از سرايت آتش به آنها ممانعت شود .

6- به خاطر داشته باشيد پشگيري از آتش سوزي اكسيد كننده خيلي مهمتر از مبارزه با آنست .

7- اكسيد كننده ها را نبايد مجاور اكسيد شونده ها قرار داد به خصوص آنها كه داراي نقطه اشتعال پايين تري هستند .

8- ساختمان انبار بايد در برابر آتش سوزي مقاوم باشد .

9- انبار بايد خشك و خنك بوده و تهويه داشته باشد .

10- حرارت و رطوبت انبار بايد مرتباَ كنترل گردد .

11- چراغها ، كليد ها و وسايل روشنايي بايد ضد جرقه باشند .

نقل و جابجا كردن اسيدها طوري انجام شود كه روي كف انبار ريخته نشود و آلودگي پيش نيايد .

نكات ايمني در خصوص تفكيك مواد خطر ناك حساس به اسيدها

1- پراكسيدهاي معدني و آلي - اكسيدها - پرمنگناتها - پرهتانها - كلراتها - پرسولفاتها - نيتراتهاي آلي و معدني - نيتريتهاي آلي و معدني - يداتها - پرماتها - پربرماتها - كروماتها - دي كرماتها- پربراتها با كسب حرات يا در فعل و انفعالهاي شيميايي اكسيژن آزاد مي كنند و خاموش كردن آتش بسيار مشكل است و در بيشتر موارد ميسر نيست و بايد مواد تا آخر بسوزند و تنها كاري كه مي توان كرد مهار كردن آتش سوزي است كه به جاهاي ديگر سرايت نكند .

2- تعدادي از اين مواد كه در حرارت هاي پايين به ميزان قابل ملاحظه اي اكسيژن آزاد مي كنند در خوادثي مانند زلزله ، ارتعاشات شديد يا حرارت زياد به علت مجاورت با صحنه هاي آتش سوزي انفجارهاي ديگر سرايت نكند .

3- تعدادي از اين موادآتش نشاني اكسيد كننده ها بي اثر مي باشند .

4- اگر مقدار اكسيد كننده اي كه آتش گرفته خيلي كم باشد با ريختن ماسه خشك به مقدار زياد مي توان روي آتش را پوشيده تا به اطراف سرايت نكند .

5- در آتش سوزيهاي وسيع تنها اقدام مفيد اين است كه ساختمانهاي اطراف انبار را با آب خنك نگاهداريد تا از سرايت آتش به آنها ممانعت شود .

6- به خاطر داشته باشيد پشيگيري از آتش سوزي اكسيد كننده ها خيلي مهمتر از مبارزه با آنست .

7- اكسيد كننده ها را نبايد مجاور اكسيد شونده ها قرار بخصوص آنها كه داراي نقطه استعال پايين تري هستند .

8- ساختمان انبار بايد در برابر آتش سوزي مقاوم باشد .

9- انبار بايد خشك و خنك بوده و تهويه داشته باشد .

10- حرارت و رطوبت انبار بايد مرتباَ كنترل گردد .

11- چراغها، كليدها و وسايل روشنايي بايد ضد جرقه باشند .

نقل يا جابجا كردم اسيدها طوري شود كه روي كف انبار ريخته نشود و آلودگي پيش نيايد .

نكات ايمني در خصوص نگهداري و تفكيك مواد خطر ناك و حساس به آب

1- انيدريد اسيدها - اسيدهاي غليظ و قليائيهاي غليظ اگر در آب حل شوند يا‌آب روي آنها ريخته شود و يا با بخار مجاور گردند فعل و انفعالهاي حرارت زا همراه با بخار قابل اشتعال و انفجار مي دهند .

2- ليتيوم - سديم - پتاسيم - كلسيم - روبيديم - سزيوم ئيدروها و نيتروها در مجاورت آب يا رطوبت فعل و انفعالهاي حرارت زا داده و ئيدروژن متصاعد مي كنند .

3- كربورها - سولفورها - برور ها - تلورها - سيليسيورها - تلورورها - سيلنيور ها و فسفورها ر مجاورت آب يا طوربت خود به خود آتش مي گيرند .

4- هرگز از آب براي خاموش كردن آتش استفاده نشود .

5- اخطاري درمورد عدن استفاده انيدريد كربنيك يا پودر مخصوص در انبار نصب گردد .

6- تعداد كافي خاموش كننده هاي انيدريد كربنيك يا پودر مخصوص در انبار نصب گردد .

7- چنانچه لازم باشد انبار با سيستم اعلام حريق دودي يا حراراتي مجهز گردد .

8- در فواصل معيني به انبار سركشي شده و مراقب دائمي از طرف مسئولين ايمني به عمل آيد .

9- محل نگاهداري مواد حساسا به آب بايد كاملاَ خشك و خنك بوده ومصالح ساختماني آن جاذب رطوبت نباشد و از نفوذ آب به داخل جلوگيري شود .

10- سيستم گرمايش و سرمايش خشك بكار برده شود .

11- از ساختمانهائي كه امكام حريق در آنها هست فاصله داشته باشد .

12 - تأمين روشنائي از بيرون انبار انجام شود يا چراغهاي ضد جرقه نصب گردد .

13- نورخورشيد به داخل انبار راه نيابد .

14- چنانچه امكان ايجاد انبار مستقل به علت كمبود جا وجود ندارد قسمتي از انبار يا ديوار ضخيم آجري براي اين منظور جدا گردد .

17- سرپرست انبار بايد صورت مشخصات كامل مواد انبار را داشته باشد .

نكات ايمنيدر خصوص نگهداري و تفكيك مواد خطر ناك ، گازهاي تحت فشار

1- سيلندرهاي گازهاي تحت فشار مانند اكسيژن ،‌استلين ، آرگون ،‌ازت ، هواي فشرده ، انيدريد كربنيك و مانند آن كه در صنايع مورد مصرف دارند ، بايد خارج از سالن هاي تهيه و توليد و انبارهاي عمومي نگاهداري شده و فقط به تعداد مورد نياز به داخل ساختمان برده شوند .

2- اگر رعايت ايمني سيلندرهاي گاز تحت فشار نشود خطر آتش سوزي ،‌مسموميت و انفجار دارد سرپرست هر قسمت بايد به اين امر توجه كافي داشته باشد .

3- وظيفه سرپرست است كه نحوه استفاده صحيح از گازها را به كاركنان خود تعليم بدهد .

4- اگر سيلندر گاز نشت دارد بايد از درون ساختمان خارج گردد .

5- اگر در داخل كارگاه آتش سوزي رخ داد در صورت امكان اول سيلندرهاي تحت فشار را خارج سازيد .

6- از چكش زدن به شير سيلندر ها خودداري شود همچنين دست يا ابزار چرب به سيلندر اكسيژن زده نشود .

7- هيچگاه سيلندر را نغلطانيد . روي زمين به شكل افقي قرار ندهيد .

8- كلاهك شير سيلندر ها بايد همگي در جاي خود محكم شده باشند .

9- اگر سيلندري نشت مي كند فوراَ براي رفع نقص آن با كمك مأمورين فني اقدام نمائيد .

10- چمامچه سيلندرها زياد است آن محوطه بايد با دستگاه آب فشان خودكار سقفي مجهز گردد .

11- چنانچه تعداد محدود است وجود شيلنگهاي يك و نيم اينچ آتش نشاني و دستگاههاس آتش نشاني دستي پودر و گاز در اطراف انبار ضروري است .

12- ماسك تنفسي فشرده را در دسترس داشته باشيد تا در صورت نشت گازهاي سمي بتوانيد به سيلندر نزديك شده و اقدامات ضروري را انجام دهيد . اين ماسك در موقع خاموش كردن حريق نير به شما كمك مي كند .

13- محلي در خارج ساختمان دور از مواد قابل اشتعال و منابع حرارتي جهت نگاهداري سيلندرهاي گازها انتخاب كنيد . پايه فلزي سيلندر ها را در زمين كار بگذاريد .

14- سيلندر ها را به طور قائم در جاهاي خود روي پايه قرار داده و با زنجير يا تسمه فلزي مهار كنيد .

15- سيلندرهاي خالي نيز بايد قائم و مهار شده در همان مكان جدا از سيلندر هاي پر قرار گيرند .

16- در نزديكي محل انبار بايد آب كافي و شيلنگ آشت نشاني جهت خنك كردن سيلندرها در موقع لازم وجود داشته باشد .

17- از تابش حرارت خورشيد روي سيلندر ها جلوگيري شود و محل نگاهداري بايد سايبات داشته باشد .

18- بين سيلندرهاي اكسيژن و استيلم بايد اضافه اي در حدود 30 متر وجود داشته باشد يا با ديوار آجري از يكديگر جدا شوند بنحوي كه احتمال رسيدن گاز اكسيژن و استيلن به يكديگر وجود نداشته باشد .

نكات پيشگيري در خصوص مواد قابل انفجار

1- مواد قابل انفجار به صورت جامد مايع يا گاز وجود دارند و تحت شرايط معيني از حرارت ،‌ضربه ، ارتعاش يا فشار و يا فعل و انفعالهاي شيميايي يكباره آتش گرفته و منفجر مي شوند .

2- انفجار با موج انفجار همراه است كه موجب ويراني و خرابيهاي شديد شده و هر چه در منطقه ضربات انفجار وجود داشته باشد پرتاب كرده يا نابود مي كند .

3- حجم مواد منفجره پس از انفجار به شدت افزايش مي يابد باروت سياه پس از انفجار 280 برابر حجم خودش را اشغال مي كند و بر هر سانتيمتر مربع فشاري معادل 5/5 تن وارد مي سازد .

4- با اين كيفيات نگهداري مواد قابل انفجاري بايد دقيقاَ مطابق مقررات ايمني آن انجام شود و در انتخاب محل و نوع مصالح انبار و تجهيزات لازم آن نهايت دقت بشود .

5- اولين انفجار در يك انبار انفجارهاي بعدي را به دنبال دارد و اولين اقدام شما بايد اين باشد كه اطراف محل انفجار را از وجود افراد خالي سازيد كسي نزديك شود .

6- به محض بروز انفجار آتش نشاني و نيروهاي امدادي را آگاه سازيد .

7- پس از پايان انفجار كه معمولاَ آتش سوزي ادامه پيدا مي كند اول به فكر مصدوين باشيد بعد بفكر خاموش كردن آتش .

8- اطراف محل آتش سوزي

9- به خاطر داشته باشيد پيشگيري از انفجار خيلي مهمتر است تا دچار عواقب آن شدن و مبارزه با حريق .

10- انبار مواد قابل انفجار بايد از محل عبور دور و از مواد قابل اشتعال فاصله كافي داشته باشد .

11- قفل ،‌كليد ،‌چفت ، لولا و دستگيره درها بايد برنجي باشند .

12- كف انبار با تخته خشك صنعتي يا مواد ضد جرقه بايد پوشيده شود . تخته يا مواد ديگر بايد با چسب ثابت و ميخ به كار برده نشود .