کلیات بهداشت حرفه ای
بشر از آن هنگام که خود را شناخت، به منظور تامین معاش، کار و فعالیت را آغاز نمود و طی سالیان دراز نحوه عملکرد و نوع فعالیت او دستخوش تغییرات زیادی گردید. زمانیکه زندگی انسان از شکار، صید و یا کشاورزی تامین می شد به دلیل سادگی ابزار، عوارض ناشی از کار بسیار ناچیز بود و در اغلب موارد به چند خراش و زخم جزئی و در نهایت شکستگی خلاصه می گردید ولی با تکامل زندگی بشر به تدریج انسان با مسائلی درگیر شد که نیاز به بررسی های عمیق تری داشت از جمله دانشمندانی که در مورد بیماریهای شغلی کنکاش کردند و به نتایج مفیدی پی بردند می توان به بقراط و ابن سینا اشاره کرد.
ارتباط محیط کار با سلامت انسان از دیرباز شناخته شده بوده است اما اقدامات قابل ملاحظه ای در خصوص حفاظت نیروی کار در برابر خطرات شغلی انجام نمی گرفت.
به طور کلی تا قرن شانزدهم میلادی در طب قدیم به مسائل مربوط به شغل توجه کافی نگردیده و ارتباط بیماریهای گوناگون با شغل افراد در نظر گرفته نشده است.
پس از قرن شانزدهم افراد مختلفی تلاش کردند تا با بررسی بیماری ها و تبیین ارتباط آنها با شغل افراد، گامی بزرگ در جهت حفظ سلامت نیروی کار بردارند. نخستین کتاب طب کار در سال 1700 میلادی توسط رامازینی که او را پدر طب کار می نامند تالیف گردید.
در نیمه دوم قرن هجدهم میلادی پس از شکل گیری انقلاب صنعتی با رشد چشمگیر صنعت و تکنولوژی، برخلاف تصور، که باید در ازای رشد فنی وضعیت زندگی انسان بهبود یابد، افزایش سرعت تولید افراد را درگیر مشکلات جدیدی کرد. پیدایش مسائل نوین، انسان را بر آن داشت تا در صدد چاره جویی بنیادی برآید و برای حفظ سلامت نیروی کار و تامین تندرستی افراد تدابیری بیندیشد بدین ترتیب نظام علمی جدیدی به نام بهداشت حرفه ای ایجاد شد و به سرعت تکامل پیدا کرد.
بهداشت حرفه اي علمي چند نظامي (چند رشته اي) بوده و تركيبي از علوم پزشكي و مهندسي مي باشد.
اهداف بهداشت حرفه ای:
سال 1953 كميته مشترك سازمان بهداشت جهاني(WHO) و سازمان بين المللي كار (ILO) در ژنو تشكيل گردید و هدف هاي بهداشت حرفه اي را چنين ترسيم نمود:
الف) تامين،حفظ و ارتقاي سطح سلامت جسماني، رواني و اجتماعي كاركنان در هر پيشه اي كه هستند.
ب) پيشگيري از بيماريها و حوادث ناشي از كار،
ج) انتخاب كارگر يا كارمند براي محيط و شغلي كه از نظر جسماني و رواني، توانايي انجام آن را دارد و يا به طور اختصار تطبيق كار با انسان و در صورت عدم امكان، تطبيق انسان با كار.
برای تحقق اهداف فوق برنامه هایی تدوین گردیده است. هم اکنون در کشور ما بر اساس قانون کار، وزارت کار و امور اجتماعی و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به طور مشترک، ارائه خدمات بهداشت حرفه ای به کارکنان و اجرای برنامه های بهداشت حرفه ای را برعهده دارند. البته سازمان تامین اجتماعی نیز مسئول درمان و بیمه کارکنان می باشد.
برنامه های بهداشت حرفه ای:
الف) برنامه های مربوط به بهداشت کار که شامل شناخت، بررسی و اندازه گیری عوامل زیان آور محیط کار و ارائه راهکارهای کنترلی و بهسازی محیط کار میباشد،
ب) برنامه های مربوط به معاینات پزشکی کارکنان،
ت) برنامه های مربوط به ایمنی،
د) ایجاد امکانات درمانی و کمک های اولیه،
هـ) برنامه های آموزش در جهت ارتقاء سلامت کارکنان،
و) برنامه های تغذیه ای کارکنان،